Felsefecilerin “Vagon Açmazı – Trolley Problem” diye adlandırdığı bir ikilem durumu vardır:
Farz edin ki bir tren kontrolden çıkmış hızla ilerliyor ve ilerde raylarda çalışan dört işçiye çarpıp onları öldürme ihtimali var. Ancak fark ediyorsunuz ki size yakın bir makas var ve bu makasa müdahele ederek trenin yolunu değiştirebilirsiniz. Ancak bu sefer diğer rayda çalışan tek bir işçinin ölümüne sebep olacaksınız. Ne yapardınız?
Özellikle psikolojik araştırmalarda sıklıkla kullanılan bu çelişki durumu bu sefer daha farklı bir araştırmaya konu oldu.
Bu sefer rayların üzerindeki insanı korumak için makası değiştirdiğinizde, diğer rayın üzerinde bulunan duygusal bir robotu öldürebilirsiniz. Kararınız ne olurdu?
Social Cognition adlı dergide yayınlanan yeni bir çalışmada katılımcılara bu tarz bazı etik sorular yöneltmişler.
“Bir insanın hayatını kurtarmak için basit bir robotu feda eder miydiniz?”
Başka bir durumda “Bir insanı kurtarmak için duyguları ve pek çok insani özelliği olan insansı bir robotu feda eder miydiniz?”
Çalışmanın sonuçlarına göre; robot daha fazla insan gibi tarif edildikçe – yani makineye duygusal özellikler atfedildikçe – insanların ona bakışı değişiyor. Onu kurban etme eğilimi azalıyor.
Ludwig-Maximilians Üniversitesi araştırmacısı Markus Paulus diyor ki “Bu sonuç bizim çalışma grubumuzun robota da bir ahlaki değer biçtiğini gösteriyor.”
Markus Paulus’a göre “Bu durum belki de içten gelen bir davranış. Bir robota insani özellikler, düşünceler, deneyimler, acılar, duygular yükledikçe onu daha fazla insan gibi görmeye başlıyoruz ve bir insanın yerine onu tercih edebiliyoruz”.
Paulus sözlerini şöyle tamamlıyor:
İşte belki de bu yüzden insansı robot çalışmaları çok da ileri gitmemeli, yoksa robotların bize destek amacıyla var olma amacı, çelişkiye düşebilir”.
Söz sizde. Düşüncelerinizi paylaşın!