Amerika’da kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) bulunan 16 milyon insan için seyahat, hayatı kutlayıcı kadar endişe verici olabilmektedir.
KOAH’ın neden olduğu kronik bronşit veya amfizem sonucu yaşanan yorgunluk, göğüs sıkışması, tıkanıklık ve solunum zorluğu seyahat düşüncesini ezici bir hale getirebilir. Uzun bir uçuşla nasıl başa çıkacağım? Ne getirmem gerekiyor? Seyahat programımı nasıl yönetebilirim gibi birçok soru akla gelebilir.
KOAH, pulmonologlara göre daha fazla planlama gerektirebilir, ancak en ağır akciğer hastalığı olmayan çoğu hasta için, hatta oksijen kullananlar için bile kesinlikle yapılabilir.
Doktorlar ve KOAH hastalarının belirttiği önemli noktalar şunlardır: Seyahate çıkmadan önce ve hareket halindeyken aklınızda bulundurmanız gerekenler.
Doktorunuzla İletişim Kurun
İlk adım, destinasyonunuzdaki koşulları – yükseklik, hava kalitesi, hava durumu ve planlarınızı tartışmak üzere pulmonologunuzla randevu almaktır.
"Her zaman en büyük endişemiz yükseklik olmuştur," diyor Orlando Health Medical Group’tan pulmonolog Dr. Roberto Swazo. "Temel seviyede zorlanıyorsanız, yükseklikte herhangi bir yerden daha fazla zorlanacaksınız."
Uçakla seyahat etmek, irtifaya ulaştığınızda daha düşük bir oksijen konsantrasyonu anlamına gelir, bu da kan oksijen seviyeleri ile mücadele edenler için zorlayıcı olabilir.
Önceden oksijen kullanıyorsanız, doktorunuz uçakla seyahat edip edemeyeceğinizi ve yanınıza ne kadar oksijen almanız gerektiğini belirlemek için yüksek irtifalı bir simulasyon testi yapabilir. Uçuş sırasında uçak kabininin azaltılmış oksijen ortamını taklit eden bir oksijen ve nitrojen karışımı soluma işlemi yapılırken kan oksijen doyma seviyeniz ve kalp hızınız izlenir. Doktorunuz, uçuş sırasında oksijenle seyahat etmeniz gerekip gerekmediğinden emin değilse, bir reçete gerektirmek için bir test düzenleyebilir.
Daha sonra, uçuşunuz için ne tür bir oksijen konsantratörüne ihtiyaç duyduğunuzu ve kaç batarya paketine ihtiyacınız olabileceğini belirleyebilirsiniz. Uçuş, tren veya gemi ile ilgili gerekli tüm hava yolu, tren veya gemi belgelerini temin etmeniz, yanınızda götürmeniz gereken ekipman veya ilaçlar için reçeteler almanız gerekecektir. Ulaştığınızda ne yapmanız gerektiğini planlamalısınız. "Nerede en yakın eczanenin bulunduğundan emin olmak istiyoruz ve acil durumda nereye gideceğinizi bilmelisiniz," Swazo ekliyor.
Yanınıza Ne Almalısınız
Ekipmanlarınızı ve ilaçlarınızı her zaman yanınızda bulundurmanız gerekecek, özellikle uçakta taşıdıklarınızda. Oksijen reçetesi olmayanlar için, yanınızda kurtarıcı inhalatörünüzü ve semptomları kontrol etmek için çantanızda tüm reçeteli ve reçetesiz ilaçları bulundurmanız yeterli olabilir. Daha ciddi akciğer fonksiyonu sorunu olanlar, ilaçlarla birlikte ek oksijen getirmek zorunda kalabilir. Swazo, yılda en az birkaç kez kötüleşen hastaları için seyahatlerine önlem olarak steroidler ve antibiyotikler de reçetelediğini belirtiyor. Ancak ilaçları dikkatli kullanmalısınız.
"Direktifler açık: İhtiyacınız olmadığı sürece almayın," diyor. Bir alevlenme olduğunda, hastalarından dozajı ayarlamalarına yardımcı olabilmesi için onu aramalarını istiyor. Bu ilaçlar, haftalık hap kutusu kullansanız bile, reçeteli etiketle birlikte orijinal kaplarında getirilmelidir.
Bu ilaçların listesini bir seyahat klasöründe saklayın, yanınızda oksijen reçetesini ve organizasyonunuzdan, acil irtibatlarınızdan, uçuş yaptığınız havayolunun, trenin veya geminin iletişim bilgilerinden oluşan belgeleri tutun, KOAH Vakfı tavsiyesinde bulunuyor. Bu bilgiler, MyChart uygulamasındaysa da, hücresel hizmet veya WiFi olmadığında veya piliniz bittiğinde kullanılabilir olmasına dikkat etmelisiniz.
Eyalet dışına veya ülke dışına seyahat ediyorsanız, sağlık planınızın kapsamını gözden geçirin ve ihtiyacınız olabileceğini düşündüğünüz ek geçici tıbbi kapsama veya seyahat iptal sigortasını satın alın. Mümkünse, ihtiyaçlarınızı anlayan ve gerektiğinde yardım edebilecek bir arkadaş, aile üyesi veya eşle seyahat etmeyi düşünün.
"Ben hastalanmaya başladığımda otomatik olarak fark ederim," diyen Minnesota’dan 55 yaşındaki Lisa Hall, 2005 yılında KOAH teşhisi konmadan önce yıllarca astım sorunuyla mücadele etmiştir. "Burnum dolu gibi hissederim, ısınırım ve derin nefes alıp uzun süre üflemek zorunda kalırım,” diyor. Oksijenle seyahat etmese de Hall, annesinin ona yardıma ihtiyaç duyduğunu fark ettiğini ve "Lisa, derin bir nefes al" dediğini ve nefes almasının daha zorlaştığını fark ettiğini belirtiyor.
Oksijenle Seyahat
Seyahat planınıza başlamak için yerel bir oksijen tedarikçisi ile çalışarak yanınıza almanız gereken malzemelere sahip olmanızı ve varış noktanızda ihtiyacınız olacakları temin etmenizi sağlamalısınız. Çoğu oksijen tedarikçisi bir ağın parçasıdır ve size varış yerinize oksijen teslim edilmesi için düzenlemeler yapabilir. Seyahatten en az iki hafta önce bunu planlamanızda fayda vardır. Ayrıca, yerel tedarikçinizin kiminle konuştuğuna dair iletişim bilgilerini istemeniz iyi bir fikir olabilir, böylece seyahate çıkmadan bir veya iki gün önce arayıp ekipmanınızın varışını onaylayabilirsiniz.
Trenler gibi bazı ulaşım türleri, yedek oksijen tüplerini ve konsantratörleri Amtrak’a götürebilmenize izin verir, ancak ekipmanınız için bir yer ayırtmanız gerekmektedir. Konsantratörünüzün en az dört saatlik şarj süresi veya bir şarj gerektirmez durumda olması ve toplam tank ağırlığının 120 pound’u geçmemesi gerekmektedir.
Uçaklar rutin olarak oksijen sağlamazlar ve uçuşlarda oksijen tanklarını kabul etmezler, ancak acil durumlar için oksijen dâhil olmak üzere gerekli teçhizata sahiptirler. Havacılık tarafından onaylanmış bir taşınabilir oksijen konsantratörü (POC), yedek piller ve sağlık hizmetleri sağlayıcınızın doldurduğu bir havayolu formunu yanınıza almanız gerekecektir. Uçuşunuzdan en geç 72 saat önce havayolunu arayarak durumunuzu bildirmeniz gerekmektedir. Pil ömrü için genel kural, kalkıştan inişe kadar ve ekstra %50 dahil olacak şekilde yeterli miktarda olmasını sağlamanızdır. Ayrıca aktarmalar veya gecikmeler için daha fazlasını da hesaba katmanız gerekecektir.
Beklentileri Yönetme
Varış noktanıza vardığınızda kendinizi fazla zorlamayın. Bir Uber çağırın veya scooter kiralamayı düşünün, böylece nefesiniz kesilmeden keyfini çıkarabilirsiniz. Akciğer hastalığı olmayan gezginlerle aynı hıza ayak uydurmak zorunda hissetmeyin. Eğer gezi aktiviteleri sırasında kendinizi kötü hissederseniz, bir buluşma yeri belirleyin ve sadece yerel bir kafeden sokak manzarasını seyredin.
Daha önce Alaska seyahatinde güzel buzul manzaralarını ve geminin sahne şovlarını izleyen Wisconsin’den 70 yaşındaki seyyah Tom Krueger, seyahati başarıyla tamamlamıştır. “Benim için, evde amfizemle başa çıkmak için oksijen tankları kullanan Krueger, seyahat sırasında taşınabilir oksijen konsantratörünün nasıl çalıştığını test ettikten sonra uçuşunda oldukça memnun olduğunu söylüyor. “Benim için, bu seyahatte tanklarımı kullanmaktan daha iyi bir şekilde çalıştı,” diyor.
Krueger ayrıca, kapalı alanda yürümeyi ortadan kaldırmak ve güvenlik kontrolünden geçerken ona yardımcı olmak için tekerlekli sandalye yardımı talep ediyor, böylece stresli ve nefes darlığı yaşamadan uçuşa yetişiyor. Aynı zamanda ilk olarak biniş yapanlardan biri olduğu için eşyalarını ve ekipmanını uygun yere koymadan önce diğer insanların uçağa binmesine fırsat tanır.
"Bu büyük bir özgürlüğü yutmak ve sınırlarınızı tanımaktır," diyor. "Yardım istemekten çekinmeyin."
Her seyahat şekli eşit değildir. Örneğin trenler daha basittir. Amtrak’ta oksijen tanklarını ve konsantratörleri getirebilirsiniz, ekipmanınız için bir yer ayırtmanız yeterli olacaktır.
Kara yolculukları daha az plan gerektirebilir, ancak yolculuk boyunca yeterli tankınızın olması ve varış noktanızda boş tankları nasıl değiştireceğinizi bilmeniz gerekecektir. Gece kullanmak için sabit bir konsantratör ve herhangi bir ek boruyu, elektrik prizi uzatıcıları veya diğer malzemeleri de yanınıza almayı unutmayın. Ayrıca, acil durumlar için telefonunuzu şarj etmeyi unutmayın.
KOAH’lu gezginler için gemi seyahatleri dünyayı keşfetmek için harika bir yol olabilir. Büyük çoğunluğu yolculara oksijen taşımalarına izin verir, ancak tıbbi belgelerinizin onaylanmış olması ve gemiye oksijen teslimi almak için seyir öncesinde özel hizmetlere bir ay veya daha önce aramanız gerekmektedir.
Beklentileri Yönetme
Varış noktanıza vardığınızda kendinizi fazla zorlamayın. Bir Uber çağırın veya scooter kiralamayı düşünün, böylece nefesiniz kesilmeden keyfini çıkarabilirsiniz. Akciğer hastalığı olmayan gezginlerle aynı hıza ayak uydurmak zorunda hissetmeyin. Eğer gezi aktiviteleri sırasında kendinizi kötü hissederseniz, bir buluşma yeri belirleyin ve sadece yerel bir kafeden sokak manzarasını seyredin.
Wisconsin’den 70 yaşındaki seyyah Tom Krueger’ın Alaska seyahatindeki buzul manzaralarını ve geminin sahne şovlarını izleyerek yaşadığı başarı, onu ve eşini gelecekteki bir kış seyahati için Florida’ya gitmeyi düşünmeye yönlendirmiştir.
"Hastalığınız gerçekten ciddi değilse, seyahatin fiziksel ve zihinsel olarak çok faydalı olduğunu düşünüyorum," diyor Davis. Aile etkinliklerine katılabilmek veya unutamayacağınız bir gezi hedefini listenizden çıkarmak, size inanılmaz bir güven verir. "İhtiyaç duyduğunuz yere nasıl ulaşacağınızı sağlamak için elimizden geleni yapıyoruz."
Bu seyahat önerileri, KOAH’la yaşayan bireylerin seyahat içerikli anksiyete ve endişelerini hafifletmek ve daha güvenli, keyifli bir seyahat deneyimi yaşamalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Her zaman doktorunuzun tavsiyelerine ve rehberliğine başvurarak seyahat planlarınızı detaylandırmalısınız.
Kaynak : Time Gazetesi
Yolculuğa Hazır Mısınız? İlgili Bağlantılara Göz Atın
