# Kızılderililerin ABD Vatandaşlığı Yolculuğu: 100 Yıl Boyunca Değişen İzler
Kızılderililer Günü bu yıl, Amerika Birleşik Devletleri’nin Kızılderililere vatandaşlık hakları tanıyan 1924 yılı Kızılderili Vatandaşlık Yasası’nın çıkışının 100. yılını kutluyor. Amerikalılar, Avrupalılardan önce bu kıtada yaşayanların, Amerika Birleşik Devletleri’nde doğan veya doğal hale gelmiş herkese vatandaşlık veren On Dördüncü Değişikliğin yürürlüğe girmesinden yarım yüzyıldan fazla sonra bile vatandaşlık haklarına sahip olamadıklarını öğrendiklerinde genellikle şaşırırlar. Ancak gerçek şudur ki Kızılderililer uzun süredir ABD vatandaşlığı konusunda kararsız hisler taşımaktadır. Yüzyıllar boyunca, yerli halklar egemenliklerini korumak için savaştı ve manevra yaptı. Birçok kişi, vatandaşlığın onları eyalet ve yerel vergilere tabi kılacağından ve yetkililerin güçlerini kullanarak Kızılderililere ait toprakları alıp beyaz çiftçilere, kerestecilere ve çiftçilere satacağından korktu.
Koloni Amerika’da, Britanya İmparatorluğu genellikle kendi topraklarında yerli egemenliğini tanımıştır. Devrimden sonra, yeni Amerikan hükümeti bu politikayı sürdürdü. Örneğin, Anayasa Kongreye, ticareti “yabancı Milletler, ve Birleşik Devletler’deki bazı devletlerle ve Kızılderili Kabileleri ile” düzenleme yetkisini verdi (Maddeler I, Bölüm 8), ve “vergi ödemeyen Kızılderililer” federal nüfus sayımından muaf tutuldu. Aslında, 1789’da ilk Savaş Sekreteri Henry Knox, Başkan George Washington’a Kızılderili kabilelerinin “herhangi bir özel devletin konusu olmaktan çok yabancı milletler olarak ele alınması gerektiğini” <a href=”https://founders.archives.gov/?q=Author%3A%22Knox%2C%20Henry%22%20Recipient%3A%22Washington%2C%20George%22%20Period%3A%22Washington%20Presidency%22%20Dates-From%3A1789-07-01%20Dates-To%3A1789-07-31&s=1111311121&r=2″ target=”_blank”>belirtti</a>.
1820’lerde ise, bazı eyaletler sınırları içindeki yerli uluslara kendi yasalarını dayatmaya çalıştı. En çok bilineni, Gürcistan’ın Çerokileri sürmeye ve geride kalanları ikinci sınıf vatandaşlar haline getirmeye ve eyaletlerin kurma ve uygulama yetkisine sahip olduğu çeşitli ırksal engellere tabi kılmaya çalışmasıydı. Kuzey destekçileri tarafından desteklenen Çerokiler, Georgia’nın çabalarını, federal yetkinin yerli ilişkileri üzerinde kontrol edilmesi hakkının bir ihlali olarak reddetmek üzere ABD Yüksek Mahkemesi’ne götürdü. İlk başta, <em>Çeroki Ulusu v. Georgia</em> (1831) davasında mahkeme yardım etmeyi reddetti ve yetkisinin özellikle Kızılderili kabileleri dahil etmediğini belirtti; ancak bir yıl sonra, <em>Worcester v. Georgia</em>’da mahkeme Kongre’nin ancak devletlerin yerine Kızılderili ulusları üzerinde yetkisi olduğunu belirledi.
Ne yazık ki, bu <a href=”https://civics.supremecourthistory.org/article/the-cherokee-nation-cases/” target=”_blank”>iki karar</a> Kızılderilileri anayasadaki hızlı kumdan kaleye soktu. Federal hükümet, yerli grupları neredeyse-egemen varlıklar olarak ele almaya devam ettiği halde, bu hükümet, 1830’lardan 1870’lere kadar olan <a href=”https://www.neh.gov/article/trails-tears-plural-what-we-dont-know-about-indian-removal” target=”_blank”>soykırımı teşvik eden yerinden etme politikalarını</a> coşkuyla uyguladı. Mississippi’ye ve Güney Ovalarına taşınmaya zorlanan yerli gruplar, gidecekleri hakkında az bir bilgiye sahip bir şekilde, genellikle kışın, açlık ve hastalıktan yüksek oranlarda ölümlerle karşı karşıya kaldılar. Oraya vardıklarında, topluluklarını yeniden inşa etmek durumunda kaldılar ve zaten yerleşik yerli uluslarla çatışmalarla karşı karşıya kaldılar. Şaşırtıcı bir şekilde, birçokları kendi topraklarında kalmayı tercih ettiler. Örneğin, Wisconsin’deki bazı <a href=”https://video.pbswisconsin.org/video/the-ho-chunk-struggle-against-removal-1828-1875-ywwksf/” target=”_blank”>Ho-Chunklar</a>, eyalet yasaları uyarınca bireysel mülk sahipleri oldular ve beyaz yerleşimcilerin güvendiği komşular haline geldiler. Kuzey Carolina’daki bazı <a href=”https://www.ncpedia.org/cherokee/trailoftears” target=”_blank”>Çerokiler</a> ve Mississippi’deki Çoktavlardan bazıları, eyalet vatandaşlığı kazandı (ve ırksal dezavantajları kabul ederek) açıkça kabile egemenliğini geri çevirerek. Bazıları da dağlarda veya bataklıklarda saklanarak yerinden etmeyi engellediler.
Kızılderili vatandaşlığı için ulusal bir baskı, 1868 On Dördüncü Değişiklik’ten sonra gelişti, bu değişiklik doğuştan vatandaşlığı şart koşuyor ve eyaletlerin sivil hakları sınırlamasını yasaklıyordu. Kongrenin tartıştığı bir konu ise bu durumun yerli halkların statülerini nasıl etkileyeceğiydi. Sonuçta, sorunu atlatmak için “vergi ödemeyen Kızılderililer”i anayasal nüfus sayımının kuralına uyan bir şekilde dışlamak oldu.
1871’de Kongre, yerli egemenliğin sona erdirilmesi yönünde ilerleme kaydetti ve artık anlaşmaları onaylamayacağını, bunun yerine yerli uluslara kadar tam vatandaşlar ve yaşadıkları eyaletlerin yasalarına tabi olana kadar yasalar uygulayacağını ilan etti. 1887’de, Kızılderili Savaşlarının sona ermesiyle, Kongre, <a href=”https://www.archives.gov/milestone-documents/dawes-act#:~:text=On%20February%208%2C%201887%2C%20Congress,%2Dsixteenth%20of%20a%20section.”” target=”_blank”>Genel Paylaşım (Dawes) Yasasını</a> kabul etti, rezervasyonları paylaştırarak, bireysel mülkleri federal güvende 25 yıl boyunca tutarak ve sahipleriyle birlikte ABD vatandaşlığını ve tüm eyalet veya bölgesel yasaları pay sahiplerine uzattı. Hesaplamalar, Senekaları New York’ta ve yakında Oklahoma olacak Indian Territory’deki “uygar” kabileleri de dahil olmak üzere en ulusal sesli yerli ulusları açıkça muaf tutmayı öngördü.
1924 yılında yürürlüğe giren <a href=”https://www.smithsonianmag.com/history/a-century-ago-this-law-underscored-the-promises-and-pitfalls-of-native-american-citizenship-180984426/” target=”_blank”>Kızılderili Vatandaşlık Yasası</a> aslında devrim niteliğinde değildi: Nüfusun yaklaşık üçte ikisi daha dar federal veya eyalet yasalarından dolayı zaten vatandaştı. Yasa, “herhangi bir Kızılderilinin kabile veya diğer mülk haklarını koruma hakkını” açıkça belirtilmiş ve bazı eyaletler Kızılderili oylamasını <a href=”https://narf.org/the-indian-citizenship-act-at-100-years-old/” target=”_blank”>oylama haklarını</a> 1965 Oy Kullanma Hakkı Yasası’na kadar sınırlamaya devam etti. Bazı yerli gruplar, örneğin Haudenosaunee (Iroquois) Konfederasyonundaki Onondaga’lar, <a href=”https://www.onondaganation.org/news/2018/the-citizenship-act-of-1924/” target=”_blank”>vatandaşlığı egemenliklerinin yasadışı bir şekilde sınırlandırılması</a> olarak reddetti ve insanlarına <a href=”https://www.haudenosauneeconfederacy.com/departments/haudenosaunee-documentation-committee/” target=”_blank”>pasaportlar</a> vermeye başladı. Yeni Düzen sırasında 1934’te federal politika bir dönüş yaptı ve yerli ulusları ve hükümetlerini yok etmek yerine teşvik etti.
Bugün, bir Yerli Amerikalı, federal olarak tanınan bir kabilenin kayıtlı üyesi olduğunda, o kabilenin, ABD ve kendi eyaletinin vatandaşıdır. Kızılderililer ulusal ortalamanın <a href=”https://www.nicoa.org/american-indian-veterans-have-highest-record-of-military-service/” target=”_blank”>beş katı</a> oranında ABD ordusunda hizmet ederler ve askerler topluluk toplantılarında özel onurlar alırlar. Seçilmiş yerli hükümetler yerel polis yetkilerini kullanır ve (eyalet meslektaşları gibi) birçok federal programı yönetirler. Ancak kabileler devam eden eyalet zorlukları ve federal eylemlerle sarsılmakta ve yerli halk, kalan egemenliklerini ve benzersiz üçlü vatandaşlıklarını savunmaya devam etmektedir.
*Daniel Mandell, Missouri Truman State Üniversitesi’nde Emeritus Tarih Profesörüdür. Güney New England Kızılderilileri tarihi konusunda çeşitli eserlerin yazarıdır, bunlar arasında <a href=”https://www.press.jhu.edu/books/title/3182/tribe-race-history” target=”_blank” rel=”noreferrer noopener” target=”_blank”>Tribe, Race, History: 1780-1880 Güney New England’da Kızılderililer</a> ve <a href=”https://www.nebraskapress.unl.edu/nebraska-paperback/9780803282490/” target=”_blank” rel=”noreferrer noopener” target=”_blank”>Behind the Frontier: On Sekizinci Yüzyıl Doğu Massachusetts’teki Kızılderililer</a>. Made by History, profesyonel tarihçiler tarafından yazılan ve düzenlenen makalelerle okuyuculara başlıkların ötesine geçer. TIME’da “Made by History” hakkında daha fazla bilgi için buraya <a href=”https://time.com/6317798/introducing-made-by-history-for-time/” >tıklayabilirsiniz</a>. İfade edilen görüşler zaman editörlerinin görüşlerini yansıtmayabilir.*
Kaynak : Time Gazetesi
Daha Fazla Bilgi İçin: Benzer Konulardaki Diğer Yazılar
- Trump’un Coachella Rallisi Yakınındaki Kontrol Noktasında Yüklü Silahla Yakalanan Adam başlığıyla özgün bir şekilde yazılabilir.
- Hezbollah’ın Sorumluluk Üstlendiği İsrail’deki İnsansız Hava Aracı Saldırısı 60’dan Fazla Kişiyi Yaraladı
- Kenyalı Ruth Chepngetich, Chicago Maratonu’nda Dünya Rekorunu Neredeyse İki Dakika Geliştirdi!
